Göz Kapağı Düşüklüğü (Pitozis) Neden Olur?

Göz kapağı düşüklüğü (pitozis), üst kapağın normalden daha aşağıda konumlanması neticesinde görüşü engellemeyecek ya da göz bebeğini kapatarak engelleyecek düzeyde düşmesidir. Pitozis olan kişiler, genellikle görme bozukluğu ya da üst göz kapaklarından kaynaklı sarkma nedenli kozmetik rahatsızlık şikâyeti ile hastaneye başvururlar. Kapak düşüklüğü, tek taraflı ya da çift taraflı olabilir. Söz konusu rahatsızlık, doğuştan olabileceği gibi sonradan da ortaya çıkmış da olabilir. Göz kapağı düşüklüğünün hızlı yönetimi, uygun değerlendirme sonrası tanı ve buna bağlı olarak tedavi ile mümkündür.

Göz Kapağı Düşüklüğü Nedir?

Göz kapağının gözün bir kısmını ya da tamamını engellediği, fonksiyonel ve kozmetik sorunlara yol açabilen duruma göz kapağı düşüklüğü denir. Bu tanıdan şüphelenilen hastada göz bebeği (pupil) ile kapak arasındaki mesafe ölçülür. Bu mesafe 2 mm’den az olduğunda göz kapağı düşüklüğü vardır denilebilir. Pitozisin tek bir sebebi yoktur. Pek çok farklı sebebi olan bu durum, yetişkinlerde ve çocuklarda ortaya çıkabilir.

Çocuklarda Pitozis

Çocuklarda kapak düşüklüğü, çoğunlukla doğuştan gelir; ancak daha nadir olarak sonradan da gelişebilir. Doğuştan olduğunda tıp dilinde konjenital pitozis olarak isimlendirilir. Buna en sık, kapağı kaldıran kaslarımızda ortaya çıkan problemler sebep olur. Doğuştan olan kapak düşüklüğüne başka sorunlar da eşlik edebilir. Bunlardan bazıları şunlardır:

• Göz hareketi ile ilgili sorunlar
• Kas hastalıkları
• Göz kapağının üstünde ya da başka yerde tümörler (Göz kapağının üstündeyse göz kapağını kaldıran kasları etkileyebilir.)

Bunların yanı sıra çocuklarda söz konusu durumun devam etmesi, sonradan ortaya çıkabilecek bazı problemlere de zemin hazırlayabilir:

• Kapak, çocuğun görüşünü engelleyecek kadar düşerse, göz tembelliğine (ambliyobi) sebep olabilir. Yani çocuğun bir gözü diğerinden daha kötü görmeye başlayabilir.
• Uzun süreli bulanık görmek astigmatizm rahatsızlığı oluşma riskini artırabilir.
• Bu durum bazen şaşılığa da sebebiyet verebilir.

Yetişkinlerde Pitozis

Yetişkinlerde pitozis sıklıkla doğuştan değildir; çünkü doğuştan olan kapak düşüklüğü büyük ihtimalle yetişkinliğe kalmadan fark edilir. Yetişkinlikte kapak düşüklüğü problemi, çoğunlukla yaşlanma veya travma gibi nedenlerle oluşan yaralanmalardan kaynaklanır. Bazı göz ameliyatlarından sonra yan etki olarak da ortaya çıkabilir. Nadiren, bazı hastalıklar veya tümörler kapak kasını etkileyerek kapak düşüklüğüne sebep olabilir.

Göz Kapağı Düşüklüğü Belirtileri

Göz kapaklarının birinde veya her ikisinde düşme/sarkma olması ana belirtidir. Göz kapağı düşüklüğü, belirtiler verdiğinde hastanın genellikle ağrı şikâyeti olmaz. Bu sebeple ağrının olduğu durumlarda başka tanılara yönelmek daha doğru olacaktır. Pitozis kozmetik olarak problem yaratan ya da görüşünüzü engelleyebilen bir durumdur. Özellikle çocuklarda bu rahatsızlık varlığında görüş etkilendiği için çocuk, daha iyi görebilmek adına başını geriye atabilir ve sık sık çenesini yukarı kaldırabilir. Kimi zaman yetişkinlerde de bu semptom görülebilir. Bu sorunu yaşayan kişiler, kapağı kaldıran kas kaynaklı bir problemden dolayı düşüklük yaşıyorlarsa gözlerini açabilmek için kaşlarını kaldırmak zorunda kalabilirler. Zamanla bu hareketler baş, boyun ve yüzdeki kasları etkileyebilir.

Çocuklarda pitozis varsa, ambliyopi yani göz tembelliği gelişmiş olabilir. Çocuklarda henüz bariz bir şekilde söz konusu belirtiler görülmeye başlamadan da kapakların kıvrımlarına bakmak erken tanıda yardımcı olabilir. Her iki kapak kıvrımının simetrik olmaması, kapak düşüklüğünün habercisi olabilir.

Göz Kapağı Düşüklüğü (Pitozis) Nedenleri Nelerdir?

Göz kapağı düşüklüğü neden olur sorusunun cevabı bu rahatsızlıktan muzdarip hastalar tarafından sıklıkla merak edilir. Kimi zaman gerçekten pitozise sahip olunmasa bile bu rahatsızlık varmış gibi görünebilir. Çeşitli sebeplerle organik herhangi bir sorun olmamasına rağmen sarkık duran bir kapak varlığına yalancı kapak düşüklüğü denir. Tanı için öncelikle kapak düşüklüğünü, yalancı kapak düşüklüğü ile ayırt etmek önemlidir. Göz sağlığını pek çok açıdan etkileyen göz kapağı düşüklüğü doğuştan (konjenital) ya da sonradan edinilmiş olarak ortaya çıkabilir. Konjenital olmayan kapak düşüklüğünün sebepleri şu şekilde gruplanabilir:

1. Nörojenik nedenli: Üst göz kapağını hareket ettirmekle görevli kası (levator kası) uyaran sinirlerdeki sıkıntılar sonucu nörojenik kapak düşüklüğü ortaya çıkabilir. Örneğin beyinden çıkan sinirlerden biri olan üçüncü sinir felcine neden olabilen Horner sendromu, multipl skleroz (MS) gibi hastalıklar buna yol açabilir.
2. Miyojenik nedenli: Kapağı yukarı kaldırmakla görevli kasta (levator kası) ortaya çıkabilecek bir kusur (miyopati) veya kası uyarmakla görevli sinir hücrelerinin bu kas ile birleştiği yerdeki kusurlar (nöromüsküler kavşak), Myastenia Gravis gibi hastalıklar buna neden olabilir.
3. Mekanik nedenli: Kapağın üst kısmında ortaya çıkabilecek, kanser dokusu, yara izleri, kontakt lens vb. gibi bazı normal şartlarda orada bulunmasını beklemediğimiz dış yapıların kitlesel etkisi nedeniyle kapağı yukarı kaldıran kasın işlevi bozulur.
4. Aponevrotik nedenli: Yaşlanma, travma veya geçirilen bir ameliyat sonrası yan etki nedeniyle ortaya çıkar. Kapağı yukarıya kaldıran kasın tendonlarındaki sıkıntıların neden olduğu kapak düşüklüklükleridir. Tıp dilinde involüsyonel pitozis olarak da bilinir.
5. Travmatik nedenli: Kapaktaki levator kasının bir şekilde dış etmenlerle aldığı travma sonrası kesilmesi, yırtılması vb. nedenlerle ortaya çıkan kapak düşüklükleridir.

Pitozis Tedavisi

Göz kapağı düşüklüğü tedavi açısından şanslı tıbbi durumlardan biridir; çünkü tedavisi için pek çok farklı tedavi seçeneği mevcuttur. Çocuk ve yetişkinlerde tedavi için izlenilen yollar aşağıda detaylandırılmıştır.

Çocuklarda Göz Kapağı Düşüklüğü Tedavisi

Uzman doktorlar, çocuklarda kapak düşüklüğünü tedavi etmenin en iyi yoluna karar verirken

• Çocuğun yaşı,
• Bir veya iki göz kapağının tutulup tutulmadığı,
• Kapağın yüksekliği,
• Kapağı kaldıran kasın gücü,
• Göz hareketleri gibi etkenleri dikkate alarak bir tedavi planı oluştururlar.

Uzman doktorlar, çocuklarda pitozu tedavi etmek için göz kapağı düşüklüğü ameliyatı önerebilir. Bu, kapağı kaldıran kası kısaltmak, bu kası kapağı kaldırmaya yardımcı olabilecek diğer kaslara bağlamak gibi farklı şekillerde yapılabilir. Tedavide öncelikli amaç görüşü düzeltmektir. Eğer çocukta pitozis nedeniyle göz tembelliği de başlamışsa bu durum da tedavi edilir. Göz tembelliği (ambliyopi), zayıf tarafı güçlendirmek için tasarlanmış bir bant takılarak, özel bir gözlük kullanarak ya da çeşitli damlalar ile tedavi edilebilir. Göz kapağı düşüklüğü olan ya da bundan şüphelenilen çocuğunuz için muayene randevusu almayı ihmal etmeyin. Çocuğunuz için görme ile ilgili muayenelerin ne sıklıkta yaptırılması gerektiğini uzman doktorunuza danışabilirsiniz. Çocuklar, görmeleri ile ilgili yapıların sürekli büyümesi ve şekil değiştirmesi sebebiyle göz sağlığı açısından dikkatle izlenmelidirler.

Erişkinlerde Göz Kapağı Düşüklüğü Tedavisi

Uzman doktorunuz ihtiyacınız olan tedaviye karar vermeden önce mutlaka kapak düşüklüğünün nedenini bulacaktır. Tam görme muayenesi, kan testleri ve görüntüleme testleri; yetişkinlerde bu durumun sebebinin bulunması açısından önemlidir. Uzman göz doktorunuz, kapağı yukarıya kaldıran kasın daha iyi çalışmasına yardımcı olmak için ameliyat önerebilir. Edinilmiş kapak düşüklüğünden muzdarip olan bazı yetişkinlerin tedavisinde kullanılabilen yeni nesil damlalar da vardır. Reçete ile ulaşabileceğiniz bu ilaçlar, kapağı kaldıran kaslara üzerinden etki eder. Konjenital olmayan pitozise sahip yetişkinlerde damla kullanıldıktan sonra kapak daha geniş açılır. Ancak bu damlanın işe yaraması için her gün kullanılması gereklidir ve ayrıca her konjenital olmayan pitoziste işe yaramayabilir. Bu yüzden bu damlanın sizin durumunuza uygun olup olmadığını doktorunuza danışarak bilgi alabilirsiniz.

Bazı kapak düşüklüğü durumlarında yetişkin hastalara da ameliyat önerilebilir. Ameliyat büyük bir prosedür olarak değil, ayakta tedavi şeklinde yapılır. Bu da demektir ki, ameliyat olduktan hemen sonra evinize dönebilirsiniz. Ameliyat sırasında yalnızca ilgili yer ve etrafındaki alanı uyuşturmak için anestezi kullanılır. Buna lokal anestezi denir. Lokal anestezi sonrasında bazen yalnızca kapağı kaldıran kasta küçük bir ayarlama yapılıp ameliyat bitirilebilir. Bazen, şiddetli kapak düşüklüğünde levator kasının güçlendirilmesi ve hatta kapağa tekrar bağlanması gerekebilir. Her ameliyatta olduğu gibi göz kapağı düşüklüğü ameliyatı da olası riskler ve ameliyat sırasında ortaya çıkabilecek komplikasyonlara sahiptir. Uzman doktorunuzdan bu konu ile ve pitozis ile ilgili diğer tüm sorularınızda sizi bilgilendirmesini isteyebilirsiniz.